Hier, je suis allée voir Sonia. Je l’attendais, prête à lui remonter le moral, à être sa force, car après ce simulacre de procès, je m’attendais à la trouver brisée, abattue, vidée de toute lueur d’espoir. Et puis elle est apparue. Dès qu’elle a franchi la porte du parloir, ses yeux ont accroché les miens, et j’ai été saisie par l’éclat qui en émanait. Un éclat de vie, de force. Elle avait l’air presque heureuse. Un bonheur étrange, inattendu, qui contrastait violemment avec le gris de la prison. Ça m’a déconcertée. J’ai pensé qu’elle avait reçu une bonne nouvelle. Alors, je lui ai demandé ce qui se passait. Elle m’a souri et m’a regardée, avec ce calme déroutant, ce calme de ceux qui ont tout traversé, et m’a répondu : « Rien. C’est mon nouvel état d’esprit. J’ai juste décidé. J’ai décidé que plus rien ne m’atteindrait. J’ai décidé d’être bien. » Dans ses mots, j’ai senti une force brute, une décision irrévocable. Elle a fait de son esprit une citadelle, imprenable. Malgré les murs, malgré l’injustice, elle s’est construite une paix intérieure que rien ne semble pouvoir ébranler. Comment fait-elle ? D’où tire-t-elle cette force ? Elle qui aurait toutes les raisons du monde de céder au désespoir, de se laisser abattre…
Nous avons parlé de tout, de rien, comme si ce parloir n’était pas un parloir, comme si le monde dehors ne tournait pas à l’envers. Nous avons ri, et à chaque éclat de rire, j’ai ressenti cette étrange sensation de l’absurde : comment peut-elle encore rire, comment peut-elle encore briller ? Je lui ai parlé de la manifestation, de ces voix qui se lèvent, qui crient « Quel pays magnifique » comme un chant de ralliement. Ses yeux se sont illuminés encore plus, et elle m’a dit : « C’est ça. Ne vous taisez pas. Continuez. » Une lueur d’espoir, mais pas seulement. Une conviction, une certitude que le silence est la véritable prison.
Je lui ai raconté comment des personnes de tous horizons se sont rassemblées, laissant de côté leurs différences pour se battre ensemble contre l’injustice. Son sourire s’est élargi, elle a hoché la tête. « Enfin » a-t-elle murmuré. Sonia, qui a toujours été cette voix, cette force qui défend la justice contre tout. Elle qui a attaqué les abus, dénoncé les fausses promesses, qui a défendu les opprimés, même lorsque ces derniers étaient ses adversaires d’hier. Sonia, qui incarne cette idée profonde que la justice doit triompher, quel qu’en soit le prix.
Elle m’a dit qu’elle résistait, et dans sa voix, il n’y avait pas l’ombre d’un doute. Elle m’a dit qu’elle tiendrait bon, que l’espoir de sortir ne la quitterait jamais, que la vérité finirait par éclater. Puis, avec une tristesse contenue, elle m’a parlé du quotidien à la prison, de la nourriture vendue à prix d’or, pourrie, inhumaine. Elle m’a raconté comment, jour après jour, on tente de les réduire à moins que rien, de les humilier, de leur rappeler qu’elles sont à la merci d’un système qui les écrase. Mais elle refuse de se laisser broyer. Elle refuse de se taire. « Ils peuvent tout me prendre, sauf ma voix, » m’a-t-elle dit.
Et moi, je la regardais, sidérée, éblouie par sa force. Hier, Sonia était un roc. Hier, Sonia était la tempête qui se lève contre le silence imposé. Elle était belle, avec ce sourire serein, et cette lueur indomptable dans les yeux. J’ai ressenti un élan d’espoir et de désespoir mêlés. Parce que sa place n’est pas ici, parce que chaque minute qu’elle passe derrière ces barreaux est une minute de trop. Et pourtant, dans cet enfer, elle a trouvé une force qui me dépasse.
Sonia n’est pas juste en prison. Elle est le symbole de ce que la liberté coûte, de ce que la dignité exige. Et tant qu’elle est là, tant qu’elle résiste, nous devons continuer. Ne pas nous taire. Sa place est dehors, parmi nous, à mener ce combat qu’elle porte dans son cœur. Hier, elle m’a montré que, malgré tout, malgré l’ombre qui plane, il y a une lumière, une force qui ne s’éteindra jamais.
************
البارح مشيت السنية. نستنى فيها و نقوي في روحي باش نكون قوتها، مستعدة باش نرفع معنوياتها خاتر بعد المهزلة متاع المحاكمة، كنت متأكدة باش نلقاها منهارة، منكسرة، وطفات فيها شمعة الأمل. أما كي جات، قلبتلي كل شي. دخلت للبارلوار، و جات العين في العين، وتفاجأت باللمعة اللي فيهم. لمعة حياة، لمعة قوة. كانت فرحانة، فرحة غريبة، مش متوقعة، تتعارض تمامًا مع سواد الحبس. حسيت قلبي يدق، نسخايل فما خبر يفرح. نشدتها، ضحكتلي بنظرة هادية، الهدوء متاع اللي تعدى برشا على راسو وقالتلي: « حتى شي. هاذيا العقلية الجديدة متاعي. قررت اللي ما عاد حتى شي ينجم يطيحني. قررت نكون لباس. » في كلامها حسيت بقوة رهيبة، قرار صلب ما يتكسرش. عملت من روحها قلعة ما يتعداها حد. بالرغم من السجن، بالرغم من الظلم، لقات سلم في داخلها ما يهدو حد. كيفاش؟ منين تجيب القوة هذي؟ هي اللي عندها ألف سبب باش تيأس، و تستسلم
حكينا على كل شي تقول ملمومين في الدار، كأنو البارلوار موش بارلوار، كأنو الدنيا البرا مش مقلوبة. ضحكنا، ومع كل ضحكة، حسيت برشا تناقض: كيفاش مازالت تضحك؟ كيفاش مازالت تبرق وسط هل الهم؟ حكيتلها على المسيرة، على الأصوات اللي صرخت، كيفاش « هايلة البلاد » ولات صرخة الناس الكل. عينيها زادت تلتمع، وقالتلي: « هكاك نحبكم. ما تسكتوش. » كان فما بصيص أمل، وأكثر من هكا، كان فما قناعة وإيمان اللي الصمت هو الحبس الحقيقي.
حكيتلها كيفاش الناس من كل جهة، من كل فكر، لموا بعضهم ، وخلّوا الخلافات على جنب، باش يقفوا في وجه الظلم. ضحكت، والابتسامة كبرت وقالت: « حمدلله عليكم. » سنية، اللي كانت ديما الصوت اللي يدافع على الحق، مهما كان. سنية اللي وقفت ضد التجاوزات، وفضحت الظلم، ودافعت على المظلومين، حتى كان كانوا خصومها. سنية، اللي هي المبدأ نفسه: العدل و الحق لازم يبانوا ، مهما كان الثمن غالي
قتلي إنها تقاوم، وفما في صوتها عزيمة تخلي الجبال تهتز. قتلي إنها باش تبقى صامدة، وإن الأمل في الخروج ما يتنحاش من بالها، وإن الحق لازم يبان في الآخر. وبعد، بحزن حاولت تخبيه، حكاتلي على الحياة في الحبس، على الماكلة اللي يبيعوها باغلى الأسوام و تطلع خامجة. كيفاش كل يوم يحاولوا يحطموهم، يهينوهم، ويعاملوهم كانهم ما يسواو شي. أما هي، رافضى تنكسر، رافضى تستسلم، رافضى تسكت، « ينجموا ياخذوا مني كل شي، كان صوتي. » هاو اش قالتلي
وأنا نتفرج، مذهولة، منبهرة من القوة اللي فيها. البارح، سنية كانت جبل شامخ ما يهزو ريح. البارح، سنية كانت العاصفة اللي ترفض الصمت كانت شبابة، بابتسامة هادية، وبريق في عينيها ما ينجم حد يطفيه. حسيت بمزيج من الأمل و اليأس. خاتر بلاصتها موش غادي، خاتر كل دقيقة تعديها ورا الحيطان هي دقيقة مسروقة. وبرغم هاذا الكل، لقات في الجحيم هذا قوة ما تتفهمش
سنية موش كان سجينة و برى. هي رمز شنوّة حرية التعبير تتكلف، رمز الكرامة شنوّة تطلب. وطالما هي موجودة، مسجونة، وطالما هي تقاوم، لازمنا نواصلو. ما نسكتوش. مكانها البرة، معانا، تشارك المعركة اللي في قلبها. البارح، ورّتني اللي بالرغم من كل شي، بالرغم من الظلام اللي يحوم، فما ضوء، فما قوة ما تنطفيش أبدا
Ramla Dahmani Accent