La première phrase de Sonia aujourd’hui à été
« Quoi qu’ils me fassent, quoi qu’il arrive, ils ne me voleront jamais ma bonne humeur et mon espoir. »
Elle l’a dit avec ce sourire qu’ils n’ont pas encore réussi à effacer.
Elle l’a dit avec cette force qu’ils essaient d’éteindre, jour après jour, privation après humiliation, enfermement après enfermement.
Elle l’a dit avec une voix fatiguée, mais elle l’a dit.
Parce que tant qu’elle parle, tant qu’elle rit, tant qu’elle espère, rien n’est perdu.
Elle s’accroche, c’est tout ce qui lui reste. Elle s’accroche comme à une corde au-dessus du vide.
Elle s’accroche à cette phrase qu’elle a entendue, ces quelques mots qui pourraient tout changer: « il ne faut pas être injuste envers les gens, la justice terrestre doit précéder la justice divine. »
Elle s’y agrippe comme on s’agrippe à une branche avant la chute.
Elle s’y accroche, parce qu’elle veut croire que les mots ont un poids, que la justice, tôt ou tard, doit suivre son cours.
Elle s’accroche au tribunal.
Parce qu’elle a vu ses avocats se battre pour elle, mots contre murs, droit contre arbitraire, parce qu’elle les a entendu frapper du poing sur la vérité, sur l’évidence.
Elle s’accroche à ces dizaines de visages qu’elle a vu dans la salle d’audience, ses amis, ses confrères, ces inconnus qui refusent de la laisser seule face à l’injustice.
Elle les a vus. Elle les a tous vus.
Et dans son regard, il y avait cette lueur, cette braise qui dit : “Tant que vous êtes là, je tiens.”
Elle s’accroche.
Malgré tout.
Malgré ce week-end où encore une fois il n’y avait rien à manger. Malgré cette « cantina » aux rayons vides, ce magasin fantôme où il n’y a plus rien à acheter.
Même pas de serviettes hygiéniques. Dans une prison pour femmes. Les femmes n’ont droit à aucune dignité.
Pas un repas. Pas une bouchée de pain. Pas une goutte de lait.
Rien.
Elle a tenu avec un peu de harissa et l’habitude.
Ce matin, elle s’est réveillée l’estomac en feu, le corps vidé.
Elle s’accroche.
Même quand son propre corps devient une punition.
Elle s’accroche malgré le fait que la douche chaude qu’elle a le droit de prendre une fois par semaine était glacée. Malgré le fait que juste au dessus de la douche il y avait une fenêtre béante, impossible à fermer, parce qu’un crétin a fixé un néon juste devant. Dix fois, la gardienne est allée demander à ce qu’on chauffe l’eau. Dix fois sans résultat. L’eau est restée glaciale. Alors Sonia a fini par se laver ainsi, grelottante, tremblante, suffoquant sous l’eau gelée, transpercée par le froid, à la merci du vent glacial qui s’engouffrait. Parce que l’alternative, c’était encore plus de crasse, encore plus d’inconfort, encore plus d’humiliation.
Se laver comme ça, ou ne pas se laver du tout.
Elle est sortie de là grelottante, transie, et le lendemain matin, elle n’avait plus de voix.
Une bronchite de plus.
Mais elle s’accroche.
Elle s’accroche même dans ce quartier de haute sécurité où tout est fait pour broyer l’âme.
Plus de radio.
Plus de télé.
Plus de journaux.
Pas un bruit.
Juste le silence.
Étouffant. Oppressant. Inhumain.
Alors celles qui sont enfermées avec elle, qui n’ont pas sa force, ses murs intérieurs, celles-là n’en peuvent plus.
Ses co-détenues ont demandé à changer de cellule.
Elles veulent fuir ce silence qui avale les esprits.
Elles veulent du bruit, de la vie, de l’agitation, n’importe quoi, mais plus ça.
Mais elle s’accroche Parce que comme elle l’a dit à Mehdi « la prison t’apprend à copiner sans t’attacher »
Elle s’accroche, même après huit mois sans le droit à un simple geste d’hygiène. Cette semaine, on lui a enfin accordé la permission de s’épiler. Mais avec un avertissement : « Si tu le fais, tu ne pourras pas te laver avant une semaine. » Elle a regardé l’absurdité en face, et elle a renoncé. Elle a refusé de choisir entre un peu de dignité et une semaine de crasse imposée.
Parce qu’ici, même la propreté est une arme contre elle.
Parce qu’ici, son corps ne lui appartient plus.
Elle s’accroche,
même quand les lettres qu’on lui envoie restent bloquées quelque part, confisquées sans raison, sans explication.
Elles existent, elle le sait.
Mais elle ne les verra jamais.
Elle s’accroche,
même quand Mehdi me répète cette phrase qu’elle a dit et qui me transperce :
« On s’adapte à ici. »
Elle s’accroche,
même quand elle a faim, même quand elle a soif, même quand elle a froid, même quand il ne devrait plus y avoir d’espoir,
Parce qu’elle le dit :
« Les femmes sont plus fortes que les hommes. Elles supportent plus. Elles encaissent mieux. »
Mais surtout,
elle s’accroche malgré ces quinze jours d’incertitude imposée.
Malgré cette attente qui use, qui ronge.
Malgré cette justice qui se fait attendre, encore, encore, encore…
Elle ne veut pas lâcher.
Elle refuse de laisser le désespoir la couler.
Parce que malgré tout ce qu’elle endure, malgré tout ce qu’on lui fait subir encore, Sonia est une femme de droit.
Et une femme de droit ne peut pas arrêter de croire en la justice.
Mais elle sait aussi que parfois, la justice des hommes n’existe plus.
Alors elle s’accroche à Dieu.
Lui seul.
Et moi, je ne peux pas m’empêcher de m’accrocher avec elle.
Je ne peux pas m’empêcher, avec Sonia, d’avoir encore de l’espoir.
L’espoir que tout ça finira.
L’espoir que cette fois-ci, enfin, la justice sera juste.
************
« ما تخافش صاحبك راجل »
هاذي الكلمة الأخرى اللي قالتها سنية لمهدي اليوم
قالت هالو وقت اللي جاء خارج، و اول كلمة قالتها كي خلط،: “يا مهدي، بلي، بش يعملولي، وبلي بش يصير، عمرهم لا ينحيولي لا ضحكتي لا بلادتي
قالتها وهي تضحك، هاك الضحكة اللي ما نجموش يفسخوها، واللي شاويتهم بيها
قالتها وهي قوية، القوة اللي يوميّا يحبوا يهدّوها بالقهر، وبالعذاب و بالتنكيل
قالتها بصوت تاعب اما المفيد قالتها
خاتر مدامها تتكلم، ومدامها تضحك، ومدامها عندها أمل، أنا متهنيا عليها
والله سنية مكبّشة
مكبّشة بللي تنجم و فللي تنجم
مكبّشة في الكلام اللي وصللها، اللي سمعتو : “لن يستقيم شيء في تونس إلا بالعدالة و كل واحد ياخو حقو. لا بد ان يكون الهدف العدالة. نخافو من الظلم في الحياة الدنيا و نخافو من الظلم عندما نقبلو أمام اعدل العادلين
مكبّشة بضوافرها في هاك الكلمتين كيف اللي مكبّش في حبل و تحتو جهنم تشعل
مكبّشة، خاتر تحب تصدّق اللي الكلام هذا عندو معنى، واللي أخيراً العدالة بش تولي عادلة
مكبّشة خاتر مشات للمحكمة و شافت بعينها ما عاودلها حد
شافت الجلسة، وسمعت المحامين يضربوا عليها بالبونية
مكبّشة كيف شافتهم تقرير ورا تقرير، وناس شادة الصف بش تقول كلمة حق
مكبّشة في هاك الوجوه اللي شافتهم، متاع الأصحاب، ومتاع زملائها، ومتاع ناس تعرفهم وما تعرفهمش، واقفين معاها نهار كامل لا كلّو لا مللّو متاع : “يا سنية، ما تخافش رانا معاك
مكبّشة رغم الداء و الاعداء
مكبّشة حتى كي نهار السبت والاحد، كي العادة ما لقات ما تاكل
الكنتينة كي العادة فارغة، ما فيها شي، حتى من المناديل الصحيّة ( سرفيات) متاع النساء، ما عادش فيها. حمدالله حبس النساء. اما النساء كي كون ڤرام كرامة ما عندهمش فيه الحق في البلاصة هذيكة
و اللي بكي و يقهر اللي لا فمى ڤدمة خبز، لا قطرة حليب
نهارين عاشت على طرف هريسة. قامت مصارنها تقطّعو، وبدنها فارغ
اما قامت مكبّشة
مكبّشة حتى و بدنها داير عليها. دار عليها خاتر
الدوش السخونة اللي عندها فيه الحق مرة في الجمعة، الجمعة هاذي مڤلصة
وزيد فوق الدوش، عاملين شباك ما يتسكرش، خاتر فما واحد مصطّك، جاي قدّام الشباك، و ركّب امبوبة نيون
الڤرديانة ساقيها تقطّعت، ماشية جاية، يا ولادي حطوا الماء سخون، يا ولادي يهديكم و شي. سنية ما نجمتش ما تغسلش، دوشت تتڤضرف، بالماء المڤلّص، و الهواء اللي يضرب كي السكاكن
يا تغسل هكاكة يا تقعد بخمجها. اشرب و إلا كسّر ڤرنك
خرجت من غادي متزيلفة، ترعش بش تموت
اي اكهو في هالبرد هذا دوش البارد، والشباك داخل منو دهليز صبحت برونشيت مرة أخرى، ما يتهناو إلا ما يقتلوها
و باقي مكبّشة
مكبّشة، والبيت اللي حاطينها فيها في قاع الحبس. مزوللّة تقول جبّانة. موحشة السكات و النبات
و كملو نحاولها الراديو و نحاولها التلفزة و نحاولها الجرائد
النساء اللي معاها، قالو ماينة
طلبو منها السماح و طلبو نقلتهم، قالولها بيت فيها مياة وحدة و لا هل الهم هذا اللي يقتل بالعرق
قالت سنية : ميسالش، الحبس علّمني نتعاشر مع العباد، أما ما نصوحبش
و مكبّشة
و هي ليها ثمانية شهر ما عندهاش الحق حتى في طرف نظافة.. أي نعم، بش نحكي على النّقاء، ميسالش كل شي بل مكشوف و لا حياء في الدين. النقاء نظافة
هايا سيدي الجمعة هذي قالولها برا ميسيلش تنجم تنقي أما روا كان تنقي مفماش دوش حتى لجمعة الجاية. غزرت لهم متاع تتمنيكوا عليا، خليو نقاكم عندكم بطلت. قالت المهدي « لشكون تزين يا مرت لعمش
و باقي مكبشة، والجوابات اللي نكتبوا فيهم يوميا بالعشرات أحنا والأصحاب واللي نعرفوه واللي ما نعرفوهش موصلها منهم حتى واحد أما ميسيلش مكبشة
قالت المهدي كلمة شواتني، « تعلمت نتأقلم ونميح مع لرياح هوني
مكبشة رغم الجوع ومكبشة رغم العطش ومكبشة رغم البرد ومكبشة في الأمل اللي حاولو يقطعهواها
كيما قالت : النساء قويين يحملوا أكثر من الرجال مستنسين بالقهر
مكبشة حتى كي زادوها خمسطاش يوم بش تعرف روحها لفوق و إلا للوطة خمسطاش يوم و المستنيا تقتل فيها بالعرق خمسطاش يوم وإحنا نستناو زعمى العدالة باش تربح المرة هذي و إلا لا
أما سنية متحبش تسلم ومتحبش اطيح ومتحبش تخلي القهر يغلبها. دّور أدّور وتقعد محامية امرأة قانون و امرأة القانون متنجمش متأمنش بالعدل
مأمنة بالعدل اما تقول كان عدل العباد ميجيش تو نلقى عدل ربي هذاك علاش مكبشة فيه، كان هو يقص الروس
و أنا ما غير ما نفطن لقيت روحي مكبشة معاها. مننجمتش نخليها وحدها، كبشت معاها في الأمل و صدّقت كيفها. أنا زادا نحب نصدق اللي بالكش المرة هذي بش نشوفو العدل، اللي بالكش وأخيرا بش نشوفو شوية ضو
Ramla Dahmani Accent